رسیدگی به شکایت کیفری از چه زمانی آغاز می شود و چقدر طول می کشد؟
زمانی که شاکی به مراجع قضایی مراجعه و شکایت خود را مطرح کند، مراحل رسیدگی به شکایت کیفری آغاز خواهد شود. مدت زمان رسیدگی به پرونده، بستگی به نوع دعاوی دارد؛ برای مثال اگر پرونده شامل مسائل خیلی جدی مانند قتل باشد اصولاً زمان زیادی برای بررسی نیاز دارد و یا مثلا پرونده طلاق از طرف زن، با توجه به مراحل مختلف و مدارک ضروری می تواند بین سه ماه تا یکسال زمان ببرد؛ اما، بخشنامه شماره 9000/161464/100 قوه قضاییه، در خصوص میانگین زمان رسیدگی به پرونده ها، اینگونه مقرر داشته که:
“دادسرای عمومی و انقلاب: چهل و شش روز،
دادگاه های بخش: هفتاد روز،
دادگاه های کیفری دو: هفتاد و نه روز،
دادگاه های حقوقی: یکصد و چهار روز،
دادگاه های انقلاب: هشتاد و شش روز،
دادگاه های کیفری یک: دویست و بیست و چهار روز،
دادگاه های تجدید نظر: نود روز” به پرونده ها، رسیدگی کنند.
اگر شکوائیه علت بسیار محکم و مهمی داشته باشد مسیر رسیدگی را تسهیل می کند و پرونده سریعتر به سرانجام میرسد. با اتمام بررسی ها و تحقیقات، قاضی یا بازپرس پرونده پس از اعلام ختم دادرسی در همان جلسه و یا حداکثر تا یک هفته، رأی نهایی خود را اعلام می کند [طبق ماده 374 قانون آئین دادرسی]. به طور کلی نهایتاً تا 3 روز بعد (به جز موارد استثنا)، رأی صادره از طریق سامانه ثنا به طرفین ابلاغ می شود.
انواع شکایت کیفری
شکایات کیفری با توجه به ماده 37 قانون آیین دادرسی کیفری به دو دسته شکایت شفاهی و کتبی تقسیم می شود:
“ضابطان دادگستری موظفند، شکایت کتبی یا شفاهی را همه وقت قبول نمایند. شکایت شفاهی، در صورت مجلس قید و به امضای شاکی می رسد، اگر شاکی نتواند امضاء کند یا سواد نداشته باشد، مراتب در صورتمجلس قید و انطباق شکایت شفاهی با مندرجات صورتمجلس، تصدیق می شود. ضابطان دادگستری مکلفند، پس از دریافت شکایت، به شاکی رسید تحویل دهند و به فوریت پرونده را نزد دادستان ارسال کنند.”
همچنین انواع شکایات را می توان بر اساس موضوع شکوائیه معرفی کرد، برخی از آنها به صورت زیر می باشد:
- شکایت از متهم به خاطر افترا و تهمت
- شکایت به دلیل سرقت یا سرقت مسلحانه
- شکایت جهت خیانت در امانت
- شکایت از شخص به خاطر فروش مال غیر
- شکایت قتل عمد
- شکایت‌نامه هایی مانند سقط جنین، مزاحمت بانوان، فریب در ازدواج
- شکواییه برای اتهاماتی مانند کلاهبرداری، تجاوز، تخریب اموال شخصی
- شکواییه برای جرایمی مثل مزاحمت تلفنی، تهدید به قتل، صدور چک بلامحل و …
بعضی از پرونده های کیفری مانند خیانت در امانت، کلاهبرداری، فروش مال به صورت غیر قانونی، جعل اسناد ملکی و … در حوزه دعاوی ملکی کیفری قرار دارند.
مراحل رسیدگی به شکایت کیفری
- مرحله طرح شکایت
- انجام تحقیقات اولیه و اقدامات لازم
- مرحله دادرسی
- اجرای حکم
1. مرحله طرح شکایت
ابتدا شاکی باید در سامانه ثنا یا به صورت اینترنتی و یا با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، حساب کاربری ساخته و سپس شکوائیه خود را طرح و از طریق دفاتر ارسال کند. در ادامه مطالب، نمونه فرم شکایت قرار داده شده است و می توانید مشاهده کنید.
2. مرحله انجام تحقیقات اولیه و اقدامات لازم
مراکز قضایی بعد از دریافت شکوائیه، اقدامات لازم مانند حفظ مستندات، وسایل و ادله ارتکاب جرم و نیز جلوگیری از فرار یا مخفی شدن متخلف را به عمل می آورند، این تحقیقات بر عهده بازپرس می باشد و پس از انجام آن، شواهد و نتایج را به دادستان ارائه می دهند.
3. مرحله دادرسی
جلسه دادرسی با توجه به نوع جرم به دو دسته کیفری یا مدنی تقسیم می شود، محاکمات کیفری در دادگاه های کیفری برگزار می گردد و مدت زمانی که شکایت مطرح شده، مورد رسیدگی قرار می گیرد و در نهایت رأی صادر می شود، مرحله دادرسی می نامند. طبق ماده 17 آیین دادرسی کیفری “دادگاه مکلف است ضمن صدور رأی کیفری، در خصوص ضرر و زیان مدعی خصوصی نیز طبق ادله و مدارک موجود رأی مقتضی صادر کند، مگر آنکه رسیدگی به ضرر و زیان مستلزم تحقیقات بیشتر باشد که در این صورت، دادگاه رأی کیفری را صادر و پس از آن به دعوای ضرر و زیان رسیدگی مینماید.” برای آشنایی با اقدامات موثر و کلیدی در دادگاه به مقاله نحوه دفاع در دادگاه کیفری را مطالعه کنید.
4. اجرای حکم
آخرین مرحله در دادرسی کیفری، اجرای حکم است. اگر حکم لازم الاجرا و قطعی باشد مجازات مربوطه توسط قاضی صادر شده و پرونده به شعبه اجرای احکام دادسرایی ارسال شود. سپس، دادستان یا معاونت اجرای احکام کیفری به دستور دادگاه و به تقاضای شاکی، اقدام به اجرای احکام کیفری قطعی می کنند.
رد شکایت کیفری
اگر در تنظیم شکوائیه، برخی اصول و نکات رعایت نشود منجر به رد شکایت از طرف مراجع قضایی می شود پس لازم است به اصول و مقررات توجه کرده و به درستی تنظیم شود. در بخش بعدی به بیان نحوه تنظیم شکایت نامه را می پردازیم.
تنظیم شکایت کیفری
شکوائیه برگه یا فرم مشخصی است که قالب و فرمت آن توسط مقامات قضایی تعیین شده است. هنگام نوشتن شکایت نامه به موارد زیر توجه کنید:
- ذکر اطلاعات هویتی و اقامتی خود و متشاکی
- نوشتن تاریخ و محل و علت وقوع جرم
- خسارت و ضرر وارد شده به شاکی
به علاوه باید موضوع شکایت نیز مندرج گردد ولی در اصل، مرجع قضایی می تواند پس از رسیدگی به اتهام، عنوان جرم را اتهامی غیر از اتهام مطرح شده از سوی شاکی تعیین نماید.
البته همانگونه که اشاره کرده بودیم لزومی ندارد حتما شکوائیه به صورت کتبی باشد و شکایت شفاهی نیز مورد قبول می باشد.
فرم شکایت کیفری
در قسمت های قبلی مراحل و نحوه تنظیم شکوائیه را بیان کردیم، اکنون به عکس فرم شکایت زیر دقت فرمایید:
دانلود فرم شکایت کیفری
برای دانلود فایل فرم شکایت کیفری به صورت PDF و WORD بر روی فایل‌های زیر کلیک کنید.
